رومیزی ترمه یزدی

ترمه یکی از نفیس ترین صنایع دستی است که از دیرباز مورد توجه بسیاری از افراد بوده است. در قدیم استفاده ترمه اندک بوده و از پارچه های اشرافی حساب می شده که با آن لباس اعیان و ثوتمندان را می بافتند ولی امروزه کاربرد ترمه زیاد شده است به طوریکه برای تزئین خانه و جلوه دادن به آن از ترمه استفاده می کنند. از بیشترین استفاده هایی که امروزه از ترمه می شود، بافت انواع رومیزی ترمه است.

ترمه یزدی نوعی پارچه گرانبها بافته‌ شده از الیاف بسیار لطیف است که از صنایع نفیس نساجی ایران و یزد می‌باشد. نقش‌های منحنی مانند بته جقه و گل‌های شاه‌ عباسی در رنگ‌های مختلف در ترمه به کار می‌رود. ترمه با طرح‌های بسیار متنوعی در نقاط مختلف ایران بافته می‌شود و ترمه یزد به زیبایی معروف است. برای ترمه‌ بافی از ابریشم و پشم مرغوب با الیاف بلند استفاده می‌کنند. نخ‌ها با رنگ‌های گیاهی و طبیعی و بیشتر به رنگ‌های عنابی، قرمز، سبز، نارنجی، آبی، مشکی و ... رنگرزی می‌شوند. برخی از نقش‌های متنوع ترمه بافی عبارتند از بته جقه، گل‌های شاه عباسی، بته خرقه، شاخ گوزنی، امیری، راه راه، بته سروی و بته بادامی.

كاربرد ترمه در گذشته و امروز

در گذشته دوختن لباس های فاخر، اشرافی، پرده، جانماز، خلعتی و... با استفاده از ترمه انجام می شد و امروزه این پارچه زینت بخش مبلمان، پشتی و رومیزی و ... شده است. پارچه ای که زمانی در انحصار رجال و اشراف و پادشاهان بود حالا در میان اقشار متوسط و بالای جامعه به عنوان هدیه در عروسی ها و در اعیاد و مراسم رسمی و خانوادگی رد و بدل می شود.

انواع رومیزی ترمه از لحاظ سایزبندی

• رومیزی ترمه مربع که ابعاد آن 100*100 سانتی متر است.
• رومیزی ترمه دایره که قطر آن 100 سانتی متر است.
• رومیزی سه تکه ترمه که این ست شامل یک رومیزی به اندازه 100*50 سانتی متر و دو عدد عسلی شش ضلعی به ابعاد 50*30 سانتی متر است.
• رومیزی ترمه چهار تکه که شامل یک رانر 150*50 سانتی متر یک عسلی بزرگ به ابعاد 100*45 سانتی متر و دو عدد عسلی کوچک به ابعاد 50*35 سانتی متر است.
• رومیزی پنج تکه ترمه که این ست شامل یک رومیزی مربع 100 سانتی متر و یک رومیزی 150*50 سانتی متر و یک رومیزی 95*45 سانتی متر و دو عدد عسلی 45*25 سانتی متر است.

نگهداری، شستشو و اتو کشی ترمه

اصولا پارچه ترمه به سبب بافت منحصر به فرد و به دلیل تراکم زیاد پود هایش از یک مقاومت نسبی مطلوب برخوردار است و در مجموع پردوام تر از بقیهٔ انواع پارچه است. با این وجود، نور و رطوبت از بزرگترین عوامل رنگ پریدگی ترمه است زیرا قسمت‌های سیاه آن در برابر نور و حرارت حساس تر از بقیهٔ قسمت‌ها بوده و به راحتی آن‌ها را جذب می‌کند هم چنین بید یکی از دشمنان ترمه است و به همان گونه که پارچه‌های پشمی در برابر بیدزدگی محافظت می‌شود، می‌بایست در نگهداشت ترمه اقدام شود که متداول‌ ترین آن‌ها استفاده از نفتالین می‌باشد. از آن جا که معمولاً ترمه با آستری و یراق همراه می‌شود شستن ترمه با آب به محصول آسیب می‌رساند و از طرفی دمای بالای آب و مواد شیمیایی موجود در مواد شوینده نیز می‌تواند آسیب زا باشد بنابراین تنها راهی که برای شستشوی ترمه پیشنهاد شده خشکشویی است.

معیار ارزشمندی ترمه

تعداد رنگ نخ استفاده شده در بافت ترمه و همچنین تراکم بافت تعیین کننده ارزش ترمه است. هرچه تعداد رنگ ها در یک ترمه بیشتر باشد ارزش آن ترمه بالاتر می رود. اگر ترمه ها تعداد رنگ یکسانی داشته باشند طرح و تراکم بافت تعیین کننده ارزش آنها خواهد بود. هرچه تنوع رنگ و تراکم ترمه بیشتر باشد ارزش بیشتری برای آن قایلند. به دنیای رنگارنگ صنایع دستی ایران رفتیم و یکی از هنرمندانه ترین جلوه های آن را دیدیم. قبل از ورود پارچه ها و منسوجات بافت كارخانه های ماشینی غرب به ایران، ترمه بافی رونق چشمگیری داشت و تعداد دستگاه های بافندگی در یزد به حدود 500 تا 700 دستگاه می رسید اما امروزه این صنعت نفس های آخرش را می کشد.بد نیست که با خرید این دست بافت زیبا از هنرمندان کمکی برای جان گرفتن دوباره این صنعت باشیم.